Oxaalzuur verdampen

Sublimatie van oxaalzuur met een temperatuur geregelde verdamper

Presentatie van Henk Arends en Werry Jonker

PTC element
voeding 12 volt
verbruik 0-60 Watt
Maximum temperatuur 180°

Temperatuurgeregelde oxaalzuurverdamper

Samenvatting:

  • Verdampen (sublimeren) meest effectief.
  • Bijen komen beter en sterker uit de winter
  • Oxaalzuur stof is erg slecht voor de longen.  FPP3 masker gebruiken!
  • Dosering is niet echt kritisch.
  • Bijen kunnen goed tegen de droge stofkristalletjes.
  • Kan herhaald worden.(indien nodig)
  • Stoort de bijen niet in de winter.
  • Waarom temperatuurgeregeld?
    • Er worden geen onnodige stoffen gevormd
    • Lagere oxaalzuurdosering
    • Minder hitte in de kast
    • Onderkant siliconenrubber waardoor te gebruiken in kunststofkasten
    • Lijkt nog beter te werken

Is bestrijden van Varroa wel een goed idee?
Bestrijden maakt de Varroa sterker en de Bij zwakker. De Varroa probeert aan de bestrijding te ontsnappen door er resistent voor te worden.

In dat verband is het nieuwe bestrijdingsmiddel van Bayer: de strip met Flumetrine of Polyvar-Yellow niet zo’n goed idee, er wordt al gewaarschuwd voor resistentie.

Onderzocht wordt of de Bij het zelf kan oplossen.
Bijvoorbeeld door Arista bee research, die onderzoekt veel mogelijkheden, onder anderen VSH bijen, de kleine bij, de Primorsky bij. Zie hun website! (klik op blauwe tekst)
De RUG doet onderzoek naar de genen, die verantwoordelijk zijn voor het VSH gedrag van de werkbijen.

Er komt vast een oplossing, zolang die er nog niet is zullen we moeten bestrijden.

Varroa bestrijden met organische zuren
Varroa mijten zijn nog niet resistent tegen organische zuren.
Organische zuren zijn mierenzuur, oxaalzuur, melkzuur, citroenzuur etc.
Het zijn koolwaterstofverbindingen, die in de natuur voorkomen.
Bijvoorbeeld: Mierenzuur: CH2O2 b.v. in brandnetels, of Oxaalzuur: C2H2O4 b.v. in rabarber.
De zure werking van damp (mierenzuur) en de vloeistof (oxaalzuur druppelen) dood de varroa en de bijen (net) niet.
Oxaalzuur is het sterkste organisch zuur, maar het is geen sterk zuur, zoals het anorganische zoutzuur.
In 0,5kg wortels zit 2,25 gram oxaalzuur, genoeg oxaalzuur om een dubbele kast te behandelen tegen varroa.

Oxaalzuur verdampen (sublimeren) werkt anders.
Als je oxaalzuur verdampt kristalliseert het gas direct weer in een fijne wolk oxaalzuurkristalletjes, die overal in de kast worden afgezet.
Varroa mijten die met hun voetzolen in aanraking  komen met de kristalletjes, zijn binnen 24 uur dood.
Bijen hebben daar geen last van. Er is geen vloeistof, alleen droge kristalletjes.

Imker moet voorzorgsmaatregelen nemen!
Mensen (Imkers) hebben er ook last van, als het oxaalzuur stof in de longen komt, dan worden er longblaasjes onherstelbaar beschadigd!!
Gebruik een stofmasker  FPP3 masker, die de kristalletjes afvangt en ook organisch gas neutraliseert.
Als je op afstand de stroom aansluit en op afstand ook weer uitzet en het apparaat de tijd geeft om af te koelen, kan er niets gebeuren.
Vergelijk het met vuurwerk afsteken, met de juiste voorzorgsmaatregelen en op afstand is het niet gevaarlijk.

Dosering is niet echt kritisch, maar overdaad schaadt mensen (imker), als je b.v. 4 gram zou doseren, en  de bijen ruimen het oxaalzuur stof niet goed op, dan loop je misschien de kans, dat je oxaalzuur stof inademt bij de inspectie van de kast.
1,2 gram is minimum, ook voor Miniplus kastjes.
2,4 gram voor 2 broedkamers op elkaar. Meer doseren geeft geen verbetering, volgens onderzoek door de Universiteit Sussex

Verdampen van oxaalzuur of beter gezegd: sublimeren
Sublimeren is van vaste stof door verhitting direct naar de gasfase.
Sublimeren begint bij 157° en eindigt bij 189,5°
Boven de 189,5° ontleed het oxaalzuur in een beetje koolmonoxide en mierenzuur en de rest is CO2. (46%)
Zie artikel Peter van Elshout in Bijenhouden.
In dat artikel staat ook dat het oxaalzuur voor 54% omgezet wordt in het oxaalzuur-stof.

Om 1 gram Oxaalzuur in 2 minuten te verdampen is slechts 10 Watt nodig. (onder ideale omstandigheden)
Bij de Varrox verdamper wordt er 150 Watt toegevoerd, dan gaat de temperatuur rap naar 400°.
Van andere verdampers heb ik geen gegevens.

De PTC oxaalzuur verdamper.
Mijn temperatuur geregelde verdamper is een aluminium blokje van 77×62 mm en 6 mm hoog.
Op dat blokje heb ik een aluminium platstaf  3mm dik met dezelfde afmetingen met popnagels vastgezet.
In dat platstaf is een rechthoek gefreest van 58×42 mm, dus met een inhoud van 7,3 cm³, ruim voldoende.

PTC staat voor positieve temperatuur coefficient, dat wil zeggen dat de weerstand toeneemt, als de temperatuur toeneemt.
En in mijn geval bij 180º, dan wordt de stroom terug geregeld, zodat 180° wordt gehandhaafd.
Het apparaat regelt het dus zelf.

Simpeler kun je het niet maken!!
En het is nog goedkoper te maken dan de verdampers in de handel.

Proefopstelling PTC verdamper

In broedkamer van een Golzkast is via de vliegopening de PTC verdamper naar binnen geschoven.
Op de broedkamer ligt een glasplaat.
En op de glasplaat is een smartphone neergelegd, om een video te maken van het verdampen.

Video van het verdampen (laatste 1,2 minuut, 3,5 minuten opwarmen weggelaten)
Oxaalzuur moet niet over oppervlak worden verdeeld, maar in een compact bolletje erop gelegd, anders vormt er zich, tijdens het verdampen, een luchtige korst.
Die luchtige korst heeft slecht contact met het element, waardoor het verdampen veel te lang duurt

Videospeler00:0000:0001:21

Gebruik Omhoog/Omlaag-pijltoetsen om het volume te verhogen of te verlagen.

Kast vult zich geheel met het oxaalzuur-stof, voor de mijten is er geen ontsnappen mogelijk.

Onderzoek naar het effect van druppelen, sproeien en verdampen.
De universiteit van Sussex heeft onderzoek gedaan naar de drie methoden van toedienen van oxaalzuur, een samenvatting wordt door de volgende grafiek weergegeven:

Duidelijk is te zien, dat bij verdampen ook bij een lage doses goed effect heeft op de reductie van mijten.
Een belangrijk verschil is ook, dat verdampen vaker mag worden toegepast. Als dat nodig is!

De onderzoekers ontdekten ook dat het sublimeren niet schadelijk is voor de bijen, ook niet in grotere doses. Dat was wel het geval bij de andere toepassingen van oxaalzuur. Zoals druppelen en sproeien.
Verdere voordelen:
Bijensterfte 10 dagen nabehandeling, 3-12 x lager dan bij druppelen, of sproeien.
Minder dode volken in voorjaar.
Meer broed in voorjaar.

Er is ook een pamflet van het onderzoek in het Nederlands vertaald. In dat pamflet (klik op blauwe tekst) kun je ook doorklikken naar details van het onderzoek.

Sussex gebruikte voor het onderzoek de Varrox verdamper, zoals die overal te koop is.
12 Volt 150 Watt eindtemperatuur 400º

De mijtenval na sublimatie

De mijtenval na sublimatie hangt af van de besmetting met de mijten.
In het geval Sussex was de mijtenval het hoogst op de 2e dag (225) en op de 6e dag weer op het niveau van voor de behandeling (10-15) en op dag 10 vielen er nog heel weinig.

In het voorjaar kwamen de behandelde volken bijna 100% zeer goed uit de winter en waren 20% groter dan de volken, die behandeld waren met druppelen, of sproeien.

Met behandeling van de varroa met mijn vorige verdamper, vielen de meeste mijten op dag 3 en duurde het 12 dagen voordat weinig meer viel. Volken kwamen toen ook 100% uit de winter.

Met de temperatuurgeregelde verdamper vielen de meeste mijten al op dag 1 en na 14 dagen en vielen bij 7 van de 10 volken geen mijten meer. En ze leven op 9 februari 2018, als ik dit schrijf nog allemaal.
Mijtenval begin maart: Bij alle 10 volken vielen geen mijten meer.

Op dag 1 oxaalzuur sublimeren met PTC verdamper

Ik ga tijdens het seizoen 2018,  bij maatregelen voor zwermverhindering,  in broedloze periodes ook sublimeren.
En darrenraat snijden in bouwraam.
En hoop dan, dat verdere behandeling niet meer nodig is tot eind december
zie Bedrijfsmethode